CHEMIN DE CROIX W BRUKSELSKIEJ WSPÓLNOCIE „ALEJA EUROPA”

Już po raz kolejny chór Domino Cantes został zaproszony do muzycznego współuczestnictwa w drodze krzyżowej. Nabożeństwo wielkopostne zostało zorganizowane 15 marca 2019 r. przez brukselską wspólnotę katolicką La Viale Europe (Aleja Europa) przy w kościele pod wezwaniem Najświętszego Sakramentu.

Warto podkreślić, że ten dziewiętnastowieczny kościół położony jest w pobliżu Parlamentu Europejskiego i innych instytucji unijnych. W skromnym, neogotyckim wnętrzu tej świątyni, szczególne wrażenie robi figura Chrystusa z rozpostartymi ramionami, bez krzyża, zdająca się szybować nad głównym ołtarzem. Stacje Drogi Krzyżowej w bocznych nawach kościoła, w formie kolorowych płaskorzeźb z pogranicza tzw. sztuki prymitywnej, to inny ciekawy element wart zwrócenia uwagi.

Domino Cantes towarzyszył ze swoim śpiewem francuskojęzycznym rozważaniom i modlitwie przy czternastu stacjach drogi krzyżowej, która w symboliczny sposób odtwarza drogę Chrystusa na śmierć i złożenie go do grobu. Była to też okazja do wspomnienia i modlitwy za duszę ś.p. kardynała Godfrieda Danneelsa (biskupa antwerpskiego w latach 1977–1979, arcybiskupa metropolity mecheleńsko-brukselskiego i tym samym prymasa Belgii w latach 1979-2010, kardynała prezbitera od 1983 r.), który – w wieku 85 lat – odszedł do domu Pana dzień wcześniej.

Nabożeństwo wielkopostne drogi krzyżowej Domino Cantes zaakcentował podwójnym wykonaniem (po angielsku – O Sacred Head i francusku – Roi couvert de blessures) utworu O głowo, coś zraniona, czyli chorału z Pasji według św. Mateusza (BWV 244) Jana Sebastiana Bacha (1685–1750). Pierwsza zwrotka tej pieśni po polsku brzmi:

O głowo, coś zraniona, zhańbiona, zlana krwią
I cierniem uwieńczona, złoczyńcy Ciebie lżą.
O głowo, coś jaśniała odblaskiem Bożej czci,
Lecz teraz wynędzniała, bądź pozdrowiona mi!

Historia tego utworu jest bardzo ciekawa. Jego muzycznym pierwowzorem była pieśń o nieszczęśliwej miłości (Mein G’müt ist mir verwirret) nieznanego autora, która ukazała się w 1601 r. w zbiorze Lustgarten neuer deutscher Gesäng. Melodię tej pieśni napisał organista i kompozytor Hans Leo Haßler von Roseneck (1564-1612), a później Johann Crüger (1598-1662) wykorzystał ją opracowując najbardziej znany luterański hymn pasyjny O Haupt voll Blut und Wunden. Tekst tego hymnu ma o wiele starszą historię, a co więcej związaną z Belgią. Paul Gerhardt, siedemnastowieczny ewangelicko-luterański teolog i poeta, jako pierwszy przetłumaczył bowiem na język niemiecki, łaciński hymn Salve caput cruentatum przypisywany cysterskiemu zakonnikowi Św. Bernardowi z Clairvaux (1090-1153). Dziesięć zwrotek tego utworu odnosi się do poszczególnych części ciała wiszącego na krzyżu Jezusa: stóp, kolan, rąk, przebitego boku, piersi, serca i na końcu do głowy.

Dopiero później okazało się, że autorem hymnu był jednak inny zakonnik-poeta Arnulf von Löwen, żyjący w latach 1200–1250 na terenie dzisiejszej Belgii, w cysterskim klasztorze Villers-de-la-Ville w Brabancji. Interesujące jest również to, że J.S. Bach (jeden z wielu kompozytorów, którzy opracowywali tę pieśń), sam wybrał niektóre wersety hymnu i samodzielnie umieścił je w Pasji w kolejności według własnego uznania, zamiast tradycyjnie powierzyć to zadanie swojemu najważniejszemu autorowi tekstów Christianowi Friedrichowi Henrici (znanemu pod pseudonimem Picander, 1700–1764).

Pięknej pod względem melodii i treści pieśni O głowo, coś zraniona towarzyszyły inne pasyjne utwory wykonane w czterogłosowej harmonii. Chór Domino Cantes wspólnie modlił się podczas drogi krzyżowej śpiewając: Jaśnieje krzyż chwalebny (tekst św. Wenancjusz Fortunat, muz. P.Bębenek), Krzyżu Chrystusa (Śpiewnik ks. J.Siedleckiego, 1985, opr. D.Kusz, OP), O Matko miłościwa (opr. J.Sykulski), Któryś za nas cierpiał rany (opr. M.Pospieszalski), Matko Najświętsza (muz. H.M. Górecki), Krzyżu Święty (muz. J. Gałuszka), Adoramus te Christe, Tebe pojem (muz. D.Bortnianski, 1751-1825), O bonne Jesu (M.A.Ingegneri, 1547-1592), Dobranoc Głowo Święta (muz. P.Bębenek), Stała Matka Boleściwa (opr. U.Rogala). Kilkakrotnie został zaśpiewany wraz z wiernymi (także podczas adoracji) popularny kontemplacyjny kanon z Taize O Christe Domine Jesu.

Fot. i tekst (es)